Bảo hiểm nhân thọ là gì? Hiểu đúng về bảo hiểm nhân thọ để đảm bảo quyền lợi

Bảo hiểm nhân thọ tuy không còn xa lạ nhưng các câu hỏi bảo hiểm nhân thọ là gì, bản chất của bảo hiểm nhân thọ, các loại hình bảo hiểm hiện nay… vẫn còn khá mới mẻ với nhiều người.

1. Bảo hiểm nhân thọ là gì?

Bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm của các công ty bảo hiểm nhằm bảo vệ con người trước những rủi ro liên quan đến sức khỏe, thân thể, tính mạng. Đơn giản là người tham gia thỏa thuận và ký kết hợp đồng bảo hiểm với công ty bảo hiểm về việc sẽ đóng đúng những khoản phí đều đặn vào quỹ dự trữ tài chính do công ty bảo hiểm quản lý để được chi trả số tiền nhất định khi không may gặp rủi ro hoặc đến thời điểm đáo hạn.

Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm (Theo khoản 1 – Điều 12 – Luật kinh doanh bảo hiểm).

Bản chất của bảo hiểm nhân thọ là cách thức dự phòng tài chính an toàn cho tương lai với mục đích thay thế nguồn thu nhập khi người tham gia gặp rủi ro bất trắc.

Chính vì thế bảo hiểm nhân thọ có ý nghĩa to lớn đối với cuộc sống con người, nó không chỉ giúp ổn định cuộc sống khi rủi ro bất ngờ xảy ra mà còn là cách thức chia sẻ rủi ro trong cộng đồng bằng cách lấy số đông bù số ít.

2. Các loại hình bảo hiểm nhân thọ

• Bảo hiểm sinh kỳ: Là nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống đến một thời hạn nhất định, theo đó doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng, nếu người được bảo hiểm vẫn sống đến thời hạn được thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
• Bảo hiểm tử kỳ: Là nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm chết trong một thời hạn nhất định, theo đó doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng, nếu người được bảo hiểm chết trong thời hạn được thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
• Bảo hiểm trả tiền định kỳ: Là nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống đến một thời hạn nhất định; sau thời hạn đó doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm định kỳ cho người thụ hưởng theo thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
• Bảo hiểm hỗn hợp: Là nghiệp vụ bảo hiểm kết hợp bảo hiểm sinh kỳ và bảo hiểm tử kỳ.
• Bảo hiểm trọn đời: Là nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm chết vào bất kỳ thời điểm nào trong suốt cuộc đời của người đó.” (trích Khoản 12 – Điều 3 – Luật kinh doanh bảo hiểm)

Trên thực tế, để khách hàng dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu về bảo hiểm, các công ty đều phân loại các sản phẩm bảo hiểm theo nhu cầu tài chính thực tế của khách hàng, ví dụ: các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ Manulife có bảo hiểm trọn đời, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm tiết kiệm cho giáo dục, bảo hiểm tiết kiệm cho hưu trí và sản phẩm đầu tư.

Hiện nay còn có nhiều người chưa thực sự hiểu đúng về sản phẩm này nên đã gây ra những nhầm lẫn không đáng có. Vậy như thế nào là hiểu đúng về bảo hiểm nhân thọ?

3. Hiểu đúng về bảo hiểm nhân thọ với 4 điều sau:

3.1. Mục đích chính là bảo vệ trước rủi ro chứ không phải tiết kiệm sinh lời

Tuy bảo hiểm nhân thọ vẫn đảm bảo khả năng sinh lời trong tương lai như các kênh gửi tiết kiệm nhưng mục đích chính của bảo hiểm nhân thọ là bảo vệ trước những rủi ro bất ngờ nên khả năng sinh lời không thể cao như khi gửi tiền ngân hàng.

Chính vì vậy, bạn không nên so sánh giữa bảo hiểm và gửi tiết kiệm hay mua bảo hiểm dưới góc độ sinh lời hay. Thay vào đó, bạn hãy xác định rõ nhu cầu của mình để lựa chọn giữa bảo hiểm bảo vệ rủi ro và tiết kiệm sinh lời một cách đúng đắn nhất

3.2. Là kênh tài chính dài hạn để chuẩn bị trước cho tương lai

Tương lai là một chặng đường dài và chưa biết những gì tốt hay xấu sẽ đến. Vậy nên, điều cần làm là lên kế hoạch chuẩn bị kỹ lưỡng ngay tại thời điểm này. Một trong những cách dự phòng tài chính dài hạn cho tương lai chính là bảo hiểm nhân thọ. Vì những năm về sau cuộc đời, rủi ro sẽ càng lớn nên lực chọn tham gia những sản phẩm được bảo vệ trọn đời sẽ giúp người được bảo hiểm luôn an tâm vì đã có bảo hiểm hỗ trợ.

3.3. Chỉ bảo vệ trước rủi ro không lường trước chứ không phải là rủi ro có sẵn

Nói đến bảo hiểm nhân thọ không thể không nhắc đến rủi ro – những điều không tốt bất ngờ xảy ra gây tổn thất, mất mát và nguy hiểm cho con người. Bảo hiểm gắn liền với rủi ro nhưng không phải rủi ro nào cũng được hưởng quyền lợi bảo hiểm.

Chỉ những rủi ro xảy ra ngoài ý muốn gây thiệt hại đến sức khỏe, thân thể, tính mạng của người được bảo hiểm trong thời gian hợp đồng có hiệu lực mới được bảo hiểm và được chi trả. Ngoài ra, bảo hiểm cũng sẽ không chi trả cho những rủi ro do cố ý hay có sẵn và có trước ngày hiệu lực hợp đồng trừ khi đã được thông báo và được công ty chấp thuận.

3.4. Không phải bảo vệ trước “tất tần tật” các loại rủi ro

Không riêng gì bảo hiểm nhân thọ, các sản phẩm bảo hiểm nào cũng có giới hạn bảo vệ và không bảo vệ trước “tất tần tật” các loại rủi ro. Đó là lý do tại sao trước khi đặt bút ký hợp đồng bảo hiểm, người tham gia cần nắm rõ mình sẽ được bảo vệ trước những rủi ro nào, trong mỗi một rủi ro đó được chi trả trong trường hợp nào, quyền lợi nhận được bao nhiêu và sẽ loại trừ trường hợp cụ thể nào.

Người tham gia bảo hiểm cần lưu ý bảo hiểm sẽ sẽ không thanh toán trong các trường hợp như tử vong do tự tử trong thời hạn 2 năm, do phạm tội hình sự, do bệnh HIV/AIDS hoặc bị tử hình; các trường hợp tự ý hay cố ý gây ra tổn thương, các bệnh có sẵn, các trường hợp vi phạm pháp luật….

Không quá khó để hiểu về bảo hiểm nhân thọ là gì nhưng muốn hiểu sâu hơn đừng bỏ qua những điều quan trọng cần biết xoay quanh bảo hiểm nhân thọ như bản chất của bảo hiểm, công ty bảo hiểm, các loại hình hay hiểu rõ những đặc điểm cơ bản nhằm tránh nhầm lẫn về sau.

4. Dòng tiền của người tham gia hợp đồng bảo hiểm được công ty bảo hiểm làm gì để chi trả cho sự kiện bảo hiểm và trả lãi?

Chắc hẳn các bạn cũng hiểu muốn mua bảo hiểm nhân thọ, bạn sẽ phải đóng phí hàng năm, định kỳ đều đặn theo thời hạn nhất định đã thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Vậy hẳn bạn cũng thắc mắc công ty bảo hiểm nhân thọ sẽ phải làm gì với số tiền bảo hiểm đã đóng của bạn để có thể trả bạn lợi tức và bảo vệ bạn phải không. Để bạn an tâm, tôi có thể giải thích cho bạn cách công ty bảo hiểm nhân thọ sử dụng các quỹ như sau:

Các công ty bảo hiểm nhân thọ thường luôn phải thực hiện kinh doanh có lãi và an toàn tài chính để đảm bảo nguồn vốn nhận được không bị lãng phí. Họ sẽ thực hiện việc kiểm soát, đầu tư nguồn vốn này phổ biến là:

4.1. Trích một phần phí bảo hiểm để lập quỹ RỦI RO:

Đây là bộ phận quan trọng nhất của phần bảo vệ khách hàng. Với phương châm là tập hợp tiền phí của đa số khách hàng để bảo vệ cho thiểu số khách hàng gặp rủi ro, điều này đảm bảo công ty luôn có sẵn nguồn tiền mặt để có thể đáp ứng nhu cầu chi trả bảo hiểm khi khách hàng gặp rủi ro bất ngờ.

4.2. Trích một phần phí bảo hiểm đóng vào Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm theo Luật bảo hiểm:

Theo Luật bảo hiểm, các công ty phải đóng quỹ Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm là quỹ được thành lập nhằm bảo vệ quyền lợi của người được bảo hiểm trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm bị mất khả năng thanh toán hay phá sản. Quỹ này sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát công ty bảo hiểm nhân thọ và đảm bảo hoàn lại phí đã nộp cho khách hàng trong trường hợp xấu nhất. Tuy nhiên theo pháp luật Việt Nam quy định, thì công ty Bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp phá sản phải chuyển giao hợp đồng bảo hiểm cho các công ty Bảo hiểm nhân thọ khác tiếp quản và giữ nguyên quyền lơi bảo hiểm của khách hàng, nên về lý thuyết thì khả năng hợp đồng của bạn vô hiệu là không có, điều này để giúp khách hàng yên tâm trong việc mua bảo hiểm với kế hoạch tài chính ổn định trong tương lai.

Trích Luật bảo hiểm: “Điều 4. Mức trích nộp Quỹ:

1. Số tiền trích nộp Quỹ tối đa không vượt quá 0,3% tổng doanh thu phí bảo hiểm giữ lại thuộc các hợp đồng bảo hiểm gốc trong năm tài chính trước liền kề của doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài. Mức trích nộp Quỹ cụ thể do Bộ Tài chính công bố bằng văn bản trước ngày 30 tháng 4 hàng năm.

2. Việc trích nộp Quỹ được thực hiện đến khi quy mô của Quỹ trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ đạt 5% tổng tài sản của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, chi nhánh nước ngoài và quy mô của Quỹ trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ đạt 3% tổng tài sản của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ trong năm tài chính trước liền kề.”

4.3. Trích một phần phí bảo hiểm phục vụ công tác vận hành:

Công ty bảo hiểm cần hoạt động vận hành để tư vấn, phục vụ khách hàng, liên kết với các đơn vị chi trả cho khách hàng trong trường hợp rủi ro xảy ra, do đó hoạt động này cần phải được đảm bảo chất lượng và liên tục. Phần chi phí này được quy định trong luật bảo hiểm và được báo cáo thường xuyên cho Nhà nước để đảm bảo không vượt mức quy định cho phép của Luật bảo hiểm đã được ban hành.

4.4. Đầu tư phần phí còn lại vào các quỹ đầu tư liên kết hoặc mua trái phiếu chính phủ:

Phần này được chia ra làm hai phần: do các công ty Bảo hiểm nhân thọ luôn có dòng sản phẩm truyền thống và dòng sản phẩm đầu tư liên kết, nên việc khách hàng chọn mua sản phẩm nào thì công ty bảo hiểm sẽ thực hiện đầu tư an toàn để đảm bảo quyền lợi của khách hàng. Các khoản đầu tư này luôn được báo cáo Bộ chủ quản và được kiểm soát để không dùng sai mục đích theo quy định của Luật bảo hiểm.

Ví dụ:

Bảo hiểm nhân thọ truyền thống

+ Nếu khách hàng chọn sản phẩm truyền thống (các sản phẩm theo gói mua cố định, các sản phẩm chỉ chuyên về bảo vệ tử vong, sức khỏe khách hàng) thì Công ty Bảo hiểm nhân thọ sẽ ưu tiên phần phí này (90% phí) mua Trái phiếu chính phủ có kỳ hạn (5 hoặc 10 năm) và số còn lại (10%) gửi Ngân hàng với lãi suất ổn định, chắc chắn thu lại được tiền, để đảm bảo an toàn cho khách hàng và khách hàng sẽ được hưởng lợi tức trích từ lãi suất của Trái phiếu. Đây là việc vừa đảm bảo an toàn cho khách hàng, vừa giúp tiền của khách hàng có ý nghĩa hơn với việc đầu tư các nguồn lực nhàn rỗi cho chính phủ hoạt động và xây dựng các công trình lợi ích xã hội. Lãi suất và cam kết thanh toán của Trái phiếu chính phủ là chắc chắn (khoảng 5% hàng năm) và đảm bảo khách hàng sẽ nhận được lợi tức cũng như tiền của mình đã đầu tư sau thời gian đóng phí nếu khách hàng kết thúc hợp đồng. Đây cũng là lý do vì sao nếu khách hàng phá hợp đồng trước thời hạn và rút tiền trong thời gian đầu (khoảng 4 năm đầu tiên), công ty Bảo hiểm sẽ phải trừ các chi phí do bị phá vỡ cam kết đầu tư.

Bảo hiểm nhân thọ liên kết đầu tư

+ Nếu khách hàng chọn sản phẩm có gắn đầu tư liên kết: Các sản phẩm này có số tiền mua bảo hiểm sau khi trừ đi các phí bảo hiểm thì số tiền còn lại được cho vào quỹ đầu tư đầu tư của công ty lập ra và điều hành. Lợi ích của sản phẩm này là khách hàng vẫn được bảo vệ bình thường như sản phẩm truyền thống nhưng số tiền còn lại sẽ được hưởng lãi suất đầu tư do công ty thực hiện hàng năm và chỉ trừ phí quản lý tài khoản lấy từ lãi suất đầu tư không đáng kể. Với sản phẩm này, để đảm bảo an toàn cho các khoản đầu tư của khách hàng, Công ty Bảo hiểm sẽ có một đội ngũ chuyên gia phân tích tài chính chuyên nghiệp thực hiện nghiệp vụ đầu tư, số tiền đầu tư được dùng một phần mua Trái phiếu chính phủ, một phần mua các cổ phiếu có giá trị và an toàn trong thanh khoản, các cổ phiếu này thường là của các tập đoàn, công ty lớn trong nước và đang hoạt động rất hiệu quả cùng với có kế hoạch phát triển bền vững. Lãi suất được hưởng của khách hàng sẽ cao hơn (6% hàng năm trở lên), và không cố định hàng năm, việc thông báo lãi suất đầu tư sẽ được công bố công khai và thường xuyên trên hệ thống trang thông tin của công ty Bảo hiểm, giúp khách hàng hiểu và luôn nắm được thông tin chính xác về khoản đầu tư của mình. Trong trường hợp xấu xẩy ra, công ty Bảo hiểm nhân thọ luôn có mức lãi suất tối thiểu cam kết dành cho khách hàng, lúc này công ty bảo hiểm sẽ nhận phần thiệt về mình kể cả việc đầu tư có xảy ra thua lỗ. Tuy nhiên do một phần tỷ lệ đầu tư vẫn được sử dụng mua Trái phiếu chính phủ nên việc đảm bảo lãi suất của công ty Bảo hiểm nhân thọ là luôn thực hiện được. Tỷ lệ phân bổ hiện này cho sản phẩm này như sau: 60% đầu tư vào Trái phiếu chính phủ; khoảng 20% đầu tư vào Cổ phiếu; 20% còn lại gửi vào Ngân hàng.

Loại hình đầu tư

+ Đặc biệt, công ty bảo hiểm nhân thọ còn có hẳn sản phẩm đầu tư cho khách hàng thích việc đầu tư có lợi nhuận cao, khi đó sản phẩm vẫn bao gồm các quyền lơi bảo hiểm nhân thọ cơ bản (Tử vong, bệnh lý nghiêm trọng) nhưng phần tiền còn lại được quỹ đầu tư thực hiện đầu tư vào các hoạt động kinh doanh, đầu tư cổ phiếu có lợi tức cao, hoạt động này giống như việc khách hàng thuê công ty quản lý và đầu tư tiền nhàn rỗi của mình. Tuy nhiên các sản phẩm này phải tách biệt và có quỹ đầu tư riêng dành cho những người thích mạo hiểm, không được ảnh hưởng tới các hoạt động của các sản phẩm khác.

Khách hàng khi lựa chọn sản phẩm sẽ được thông báo về hình thức sản phẩm của mình thuộc nhóm nào, và để yên tâm cho nguồn tiền đầu tư của mình, khách hàng hoàn toàn có thể lựa chọn hình thức bảo vệ phù hợp. Với tiêu chí phục vụ tốt nhất và đa dạng cho khách hàng, công ty bảo hiểm nhân thọ luôn luôn có nhiều dòng sản phẩm và luôn đảm bảo an toàn tối đa cho các khoản đầu tư của khách hàng.

Với mục tiêu cuối cùng là Bảo vệ khách hàng trước rủi ro, bảo vệ phí bảo hiểm của khách hàng, gia tăng lợi ích cho khách hàng lớn nhất, các công ty Bảo hiểm nhân thọ luôn đặt khách hàng làm trọng tâm và thực hiện thận trọng mọi hoạt động tài chính.